“Haddii dalku maanta dagaal galo la odhan maayo hebel ayaa shidaalka soo dejin jiray ee doona laakiin waa in Haamaha kaydka qaranka Shidaal ku kaydsan yahay”
“Halka aan wali wax ka jabin waa gacanta ugu dambaysa ee wax iibsiga dadwaynaha ayaana qayb ka ah in aan is bedel ku iman.” Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Ganacsiga
Hargeysa (Hayaannews):- Wasaaradda Ganacsiga, weshadaha iyo Dalxiiska Somaliland, ayaa caddaysay isla markaana ballan qaaday in ay deg deg u hirgelin doonto kala xadaynta ganacsiga Somaliland oo ay dhammaystirtay xeerrarkii lagu kala xadayn lahaa ganacsiga Somaliland.
Agaasimaga Guud ee wasaaradda Gancsiga, wershadaha iyo Dalxiiska Somaliland Mustafe Maxamuud Cali (Bile) waxa kale oo uu ka hadlay shidaalka dalka ka soo geli jiray waddamada deriska oo dawladdu joojisay iyo siduu u hir galay.
Waxaa kale oo uu iftiimiyay hoos u dhaca qiimaha Dollarka iyo kor u kaca shillinka Somaliland iyo siday isu bedeshay qiimaha ascaartu iyo halka aanay wali wax is bedel ahi ka dhalan qiimaha wax kala iibsiga oo uu tilmaamay in dadweynuhu ay qayb ka yihiin in aanay hoos u dhicin
Waxaanu sidaa ku sheegay agaasimaha guud waraysi gaar ah oo uu xafiiskiisa ku siiyay wargayska Dawan.
Ugu horrayn Agaasimaha guud oo ka jawaabayay su’aal laga waydiyay shidaalkii xuduudaha ka soo geli jiray dalka oo dhawaan xukuumaddu joojisay iyo siday u hir gashay tallaabadaasi, ayaa yidhi. “Horta intaanan ka jawaabin su’aasha waxaan doonayaa in aan iftiimiyo 3 qodob oo aasaas iyo saldhig u ahaa joojinta shidaalka dalka ka soo gelaya xuduudaha,1 waxaa jira shidaal aanay tayadiisu wanaagsanayn isla markaana ay ku badan tahay maadada Silfartu taas oo sun ah isla markaana ku keeni karta dadka caafimaad darro gaadiidkana aan u fiicnayn oo qiiq badan oo halis ah ka keenta gaadiidka markaa shidaalka xuduudaha ka soo gelaya mar haddii aanaan baadhin oo laabkii shdaalka lagu baadhayay uu Berbera yaallo marka koobaad bad qabka shidaalka dalka imana ayaa la eegay oo sidaas ayaa loo joojiyay.
2 waxaan ka eegnay in aan la curyaamin Haamaha kaydka shidaalka qaranka oo arrintoodu ay tahay arrin qaran isla markaana aanay meesha ka bixin in uu yaraado shidaalkii Haamaha kaydka qaranka ku soo dhacayay ee soo marayay oo ay shaqeeyaan Haamaha kaydka qaranku.
3. In aan la waayin mar keliya shidaal oo aanu shidaalku noqon wax iska soo gala oo hadana iska go’a oo aan lahayn meel laga hago tusaale ahaan haddii shidaalkii Haamah cdiba ku shuban waydo oo qofba meel dalka ka soo geliyo oo haddii dalku dagaal galo dawladdu odhan mayso Hebel baa shidaalka keeni jiray ee inoo doona laakiin waa in haamaha kaydka qaranka shidaal dalka ku filani uu ku jiraa, haddaan u soo noqdo jawaabtaada arrintaasi si wanaagsan ayay noogu socotaa meel fiicanna way maraysaa ganacsatada kaalmaha shidaalkana waan iska aragnay gaadiid loo qabtayna way jiraan danta qarankana loo eegi maayo cid gaar ah ee waa la fulinayaa waana tallaabo qaran oo dalka iyo dadkaba badbaado u ah.”
Agaasimaha guud oo ka hadlayay kor u kaca qiimaha shillinka Somaliland iyo hoos u dhaca Dollarku sababta ay aamayn ugu yeelan waayeen qiimaha maceeshada bulshadana farriin u diray, ayaa yidhi. “Qiimaha shillinka Somaliland waa run oo kor ayuu u kacay Dollarkiina wuu jabay wasaaradda iyo baankubana tallaabooyin badan ayay wada qaadeen oo wacyi gelin badan ayay sameeyeen darasado badan oo aanu samaynayna waxaa noo soo baxay in tijaartu waxay iibinayaan in ay jabiyeen oo horena Dollar ayay ugu iibinayeen imikana Dollar ayay ku iibiyaan dolarkiina wuu jabay, jumlad oo dhamina way jabtay, laakiin waxay is waydintu tahay halkee ayaanay wax ka jabin oo aanay wax iska bedelin. Waxaan is bedelin waa halka ugu dambaysa oo ah iibiyaha ugu dambeeya iyo qofka iibsadaha ah, tusaale ahaan hudheelka aad wax ka cunayso intii ayuu kaa siinaya raashinka mana odhanaysid waaar intani waa intii markuu dolarku malyanka ahaa aad siinaysay ee jabi laakiin adoo qayb ka ah sicir bararka, dukaanka odhan maysid shaygaasi sadex dolar ayuu ahaa oo sodon kun ayaad siin jirtay ee imika waa 24 kun laakiin adoo ogol ayaad ka iibsanaysaa hadana sicir barar ayaad ka cabanaysaan, markaa dadweynaha ayaa qayb ka ah sicir bararka qiime aad raali ka tahay ood wax ku iibsatay in aad dawladda kaga cabatona maaha oo dawladdu iibsade iyo iibiye raali ku kala ah waxay kala iibsanayaan ma soo dhex gali karto midda kale dukaanka ama hudheelka dadku kaga tagaan sicir barar wuu ku qasbanaan lahaa in uu sicirka dambe wax ku iibiyo laakiin wax aad idinku sabab u tihiin dadweynoow ha kaga cabanina dawladda waar senti roodhi lagu kordhiyay ayay dadyawga dunidu diidaan innaga dadkeenuna iyagaa la diyaar ah wixii la yidhaahdoba markaa bulshada waxaann leeyahay ganacsatada bulshada ayaa ka badan oo ay u baahan yihiin ee aynu ka wada hor tagno sicir bararka oo qofka wax jabin waaya yaan waxba laga iibsan ka qiimha suuqa la jaanqaadana wax ka iibsada oo dhiiri geliya ka dawlad ahaanna tallaabo ayaan ka qaadi doonaa cid kasta oo isku dayda in ay sicir barar abuurto.”
Agaasimaha guud oo la waydiiyay sababta ay u hirgelin waayeen kala xadaynta ganacsiga Somaliland, ayaa yidhi. “waa arrin muhiim u ah horumarka dalkeen Somalilandna marba tallaabo ayaynu qaadaynay oo qaranka ku wada dhisaynay marba marxalad ayaynu ka soo gudbaynay, markaa maanta waxaa la gaadhay wakhtigii ay ku habboonayd ee ganacsiga dalka la kala xadayn lahaa, ka wasaarad ahaanna muddo badan ayaan arrintaa hawsheeda ku jirnay, wax kastaana waxay u baahan yihiin in ay helaan xeer lagu maamulo markaa imika xeerkii kala xadaynta ganacsiga waanu dhammaynay dhawaan ayaanan hor keenaynaa golaha wasiirada, ka dibna wuxuu u gudbi doonaa golaha wakiilada, waana tallaabo aad iyo aad loogu baahan yahay oo qaranka oo dhan looga baahan yahay oo horumarka dalka qayb wayn ka qaadanaysa oo suurta gelinaysa ganacsi dad badani ay ceeshaan oo suurta gelinaya in la isku daba noolaado oo cidiba cid ka sii daba shaqaysan karto insha ALLAH deg deg ayay arrinta kala xadaynta ganacsigu innoogu suurta gashona waan ku rejo waynahay.” ayuu yidhi agaasimaha guud ee wasaaradda ganacsiga,wershadaha iyo dalxiiska Somaliland oo xafiiskiisa ku siiyay waraysi gaar ah wargeyska Dawan.
Hayaannews, Office
Hargeysa, Somaliland
