Washington (Hayaannews)- Madaxweynaha JSL Md. Muuse Biixi Cabdi ayaa shaaca ka qaaday in dalkiisu diyaar u yahay bilowga bog cusub oo la xidhiidha iskaashiga Maraykanka.
Khudbadda Madaxweynaha Somaliland ka jeediyey Machadka Heritage Foundation ee Washington isniintii March 14, 2022 ayaa u dhignayd sidan;
- Hordhac:
Galab wanaagsan, waxaan jeclaan lahaa in aan mahad-naq iyo bogaadin aan la soo koobi karin u soo jeediyo Dr. Kevin Roberts oo ah Madaxa Hay’adda Heritage Foundation oo igu martiqaaday in aan bixiyo cinwaankan maanta.
Hay’adda Heritage Foundation waxay ka dhex taagan tahay hay’adaha siyaasadda guud ee Maraykanka si ay u horumariyaan hab dhab ah oo isku dhafan oo lagu fahmo siyaasadda iyo dhaqaalaha Bariga Afrika.
Haddaba, waxa farxad weyn iyo sharaf ii ah in aan maanta is dhaafsado fikrado ku saabsan Somaliland iyo mustaqbalka degaankayaga ka soo qaybgalayaashii qiimaha badnaa.
Mudanayaal iyo Marwooyin:
Maanta adduunka oo dhan wuxuu diiradda saarayaa musiibada ka dhacday Ukraine. Duqeymaha, duqeynta, burburka, dhimashada, dhibaatada baaxadda leh iyo dhibaatada qaxoontiga ee ugu weyn Yurub. Maanta, dhibaatada dadka reer Ukrain waxay ku socotaa indhahayaga hortooda iyadoo la kaashanayo wareegga wararka 24/7 iyo warbaahinta bulshada. Annaga dhibaatadani waxay ina xusuusinaysaa xasuuqii loo geystay dadkeenna 33 sano ka hor. Masiibo aan aniga laftaydu indhahayga ku arkay oo in ka badan 50,000 qof oo dadka reer Somaliland ah lagu xasuuqay gacanta dawladda Soomaaliya, in ka badan hal milyan oo dadkeenna ahna ay qaxoonti noqdeen ama ku barakaceen. Waxaan dareemeynaa xannuunka iyo murugada ay dareemayaan dadka reer Ukraine maanta, sababtoo ah waxaan soo marnay khibrad la mid ah. Annaga oo keliya xasuuqii loo geystay dadkeenna ayaa ahaa mid adsuunka laga qariyey, maadaama xilligaas aanay jirin war wareegta 24/7 ama baraha bulshada. Si kastaba ha ahaatee, xasuustii qadhaadhaa ee aynu soo marnay waa mid maskaxdeenna ku xafidan tahay, weligeedna lama illaawi doono.
Mudanayaal iyo marwooyin: Waxaan maanta hortiina u imanayaa in aan ka hadlo horumarka dalkayga, caqabadaha jira iyo doorka uu dalkaygu ku leeyahay nabadgelyada, xasilloonida iyo horumarka dhaqaale ee gayigayaga iyo kuwa kaleba.
- Socdaalkii Somaliland ee goonni-isu-taagga:
Somaliland waxa ay markii ugu horaysay xornimadeedii iyo aqoonsi caalami ah heshay 26 June 1960. Shan maalmood kadib xorriyadda Somaliland waxay si mutadawacnimo ah ula midowday Soomaaliya, ujeeddadeeduna ahayd in la abuuro “Soomaali-weyn” oo ka kooban shan waddan oo ay hore u gumaysan jireen oo ay degan yihiin muwaaddiniin asalkoodu yahay Soomaali (British Somaliland, Italian Somaliland), Faransiiska Somaliland, Gobolka Soomaalida ee hadda jira ee Itoobiya iyo Degmo ka tirsan Xuduudka Woqooyi ee Kenya). Nasiib-darro ururkan, oo aan waligiis si sharci ah loo dhisin, wuxuu noqday mid faa’iido badan. Riyadii Soomaali-weyn may hirgelin oo keliya ee waxay u horseeday dhibaato iyo burbur aan la soo koobi karin oo soo gaadhay qoomiyadda Soomaalida iyo guud ahaan Gobolka Geeska Afrika.
Midowgii sida degdegga ah loo agaasimay wuxuu noqday mid aan Somaliland u adkaysan karin ka dib markii dadkeennii lagu soo kordhiyey xukun kali-talis ah iyo dulmi ka yimi Muqdisho. Markii hore dawladdii rayidka ahayd ee Jamhuuriyadda Soomaaliya, iyada oo la wareegtay maamul ayaa Somaliland hoos u dhigtay heerka shuraakada hoose ee midowga. Awood-qabsigan iyo maamul-ku-talo-galkaas oo si badheedh ah u dhacay dadkeennu may wanaagsanayn oo waxay bilaabeen inay iska caabiyaan qaabkii ay Soomaaliya u qaabaysay inay xukunto.
Ku qanacsanaan la’aan horraantii midowga ayaa keentay in aqlabiyadda codbixiyaasha Somaliland ay diidaan dastuurkii midnimada ee bishii June 1961-kii, waxaanay bishii December ee sannadkaas ay saraakiisha Somaliland afgambi aan lagu guulaysan ka sameeyeen Hargeysa, ujeeddaduna ahayd soo celinta madaxbannaanida Somaliland.
Dawladdii millateriga ahayd ee talada dalka la wareegtay bishii Oktoobar, 1969kii waxay sii waday takoorid joogto ah oo ay ku hayso dadka Somaliland. Aasaaskii Ururkii Dhaqdhaqaaqa Waddaniga Soomaaliyeed ee SNM sannadkii 1981kii waxa uu ahaa mid muujinaya sida ay shacabka Somaliland uga xun yihiin. Isku day kasta oo ay dadka reer Somaliland ku doonayeen in ay ku raadiyaan xuquuqdooda sharciga ah waxa ay la kulmaa arxan-darro xad-dhaaf ah, xukun ka baxsan sharciga, waa la waayay, xadhig aan sharci ahayn, xadhig iyo jidh-dil.
Bishii May 1988kii, SNM waxay weerarro guul leh ku qaadday Hargeysa iyo Burco. Colaadda ayaa ka dhalatay dagaal sokeeye oo baaxad leh. Taliskii millateriga ayaa ku jawaabay duqeyn aan loo meel dayin iyo beegsi ula kac ah oo lagu hayo dadka rayidka ah. Magaalada Hargeysa ee caasimadda Somaliland ayaa maanta si weyn loogu soo dhoweeyay. Magaalooyinka kale ayaa sidoo kale si habaysan loo beegsaday oo la burburiyay. Falalka xasuuqa ee talisku waxa ay ahaayeen kuwo dhaqangalay fal isir sifayn ah. Caddaynta dembiyada dagaal ee baahsan ee laga galay shacabka Somaliland, waxa si buuxda u caddeeyey ergeyga gaarka ah ee Qarammada Midoobay u qaabilsan xuquuqal-insaanka iyo kooxda baadhista ee dhakhaatiirta xuquuqal insaanka iyo sidoo kale guddiga dembiyada dagaalka ee Somaliland.
Burburkii qarankii Soomaaliya 1991 kadib, shacabka Somaliland waxay go’aansadeen inay ka baxaan midnimadii oo dib u soo celiyaan qarannimada iyo madax-bannaanida Somaliland – iyagoo si buuxda u dhowraya shuruucda caalamiga ah iyo axdiga Midowga Afrika. Si aynu si buuxda u fahamno rabitaanka madaxbannaanida shacbiga Somaliland, waxa keliya ee aynu u baahannahay waa in aynu eegno sooyaalka murugada leh ee dulmiga, ku tumashada xuquuqal-insaanka, iyo xasuuqii ay shacabka Somaliland kala kulmeen dawladdii Soomaaliya.
Soddonkii sanno ee ka dambeeyey, shacabka Somaliland waxay dhisteen dawlad shaqaynaysa, suuq dhaqaale iyo dimoqraadiyad firfircoon.
Doorasho loo dhan yahay oo daah-furan, waxay ahayd qodob muhiim u ah adkaynta qarannimada Somaliland iyo ansaxinta shacabkayaga.
Doorashooyinkan oo sannadihii u dambeeyey ka mid ahaa kuwii ugu horreeyey ee la adeegsado tignoolajiyadda casriga ah ee Iris biometric verification technology, ayaa waxa si weyn u taageersan goob-joogayaasha caalamiga ah oo si xor iyo xalaal ah u dhacay, waxaanay horseedeen in si nabad ah oo habsami leh xilka loogu kala wareejiyo. Waxa ka mid ah doorashooyinkii Golaha Wakiillada iyo Degaanka ee Somaliland ee bishii May ee la soo dhaafay, oo lagu qabtay badhtamaha cudurka COVID-19. Waxaan rajeyneynaa inaan sii wadno dhaqankan, iyadoo doorashooyin badan ay dhacayaan dhammaadka sannadkan.
Dalkayga Somaliland, waxa inta badan loo dabbaal-deggaa dawladnimo shaqaynaysa, xasilloon oo dimoqraadi ah oo ka jirta gobol aan xasilloonayn. Ma rabno inaan noqonno kuwo aan caadi ahayn. Laakiin horumarka dimoqraadiyadeed ee sidaas oo kale ah ayaa qaybteenna adduunka ah mid naadir ah.
Waannu ka celinnay argagixisada dhulkeenna iyo budhcad-badeedda biyaha xeebaheenna.
Somaliland waxa ay xaq u leedahay in ay ku faanto nabadgelyada, xasilloonida iyo dimoqraadiyadda aannu ku naaloonayno, waxaanan ku faraxsanahay in aan idhaahdo waxa aynu u dabbaaldegnay 30-kii sannadood ee ay xornimada qaadatay bishii May ee sannadkii hore. Somaliland hadda way ka baxsan tahay midnimadii Soomaaliya in ka badan intii aannu ku jirnay midnimadii.
Waxa aannu ku kalsoonahay in waqti ka dib, dunidu ay qiri doonto waxa weftiga xaqiiqo raadinta ah ee Midowga Afrika u yimi Somaliland ay soo gebagebeeyeen 2005-tii – in ictiraaf-raadinta Somaliland uu yahay “taariikh ahaan gaar ah oo la isku xaq-dhowro.” Hadafkayagii ugu dambeeyey waxa uu hadhsan yahay: in aan helno aqoonsi caalami ah oo ah qaran madax-bannaan oo aan qaadanno booskayaga saxda ah ee beesha caalamka dhexdeeda. Hase yeeshee, inta aan sii wadno rabitaankan, muddada gaaban ee diiradda diblomaasiyadayaddu waa la-shaqeyn qoto dheer oo aan la yeelanno kuwa wadaaga qiyamkayaga – gaar ahaan Maraykanka. Habkan macquulka ah ee dulqaadka leh ayaa Somaliland ka caawiyey inay ka soo baxdo sannadihii u dambeeyay sidii saaxiib la isku hallayn karo oo ka jira gobol xasaasi ah.
III. Muhiimadda juquraafi ahaaneed ee Somaliland iyo danaha ay la wadaagto dalalka ay isku fikirka yihiin.
Ugu horrayn, xaaladda ammaan ee Soomaaliya aad bay uga sii dartay, taasoo kicisay dib-u-eegis lagu sameeyay tixgelinta siyaasadeed ee horistaagtay xidhiidhkii tooska ahaa ee Maraykanka iyo Somaliland.
Sida aad xasuusan doontaan, Mareykanku wuxuu dib u soo celiyey xidhiidhkii diblomaasiyadeed ee Soomaaliya 2013, iyadoo lagu hagayay aragti ah in Muqdisho laga dhiso dawlad dhexe oo awood leh, taasoo keeni karta in ay dhisto midnimo gudaha ah oo ka dhex dhacda qabaa’ilka aan kala fogeyn, hoos u dhigista iyo jabinta xagjirnimada, kana difaaci karta dadka iyo deriskeeda dhibaatada. argagixisanimo iyo xasillooni-darro.
Aragtidaas lama rumayn.
Maanta, xataa kuwii aadka ugu heellanaa awood-siinta dawladda Muqdisho ayaa ka aamin baxay mashruuca. Mar iyo mar kale, wada-hawlgalayaasha Muqdisho waxa ay ku bixiyeen dhaqaale, dhaqaale diblomaasiyadeed iyo agab ciidan, iyada oo ay yar tahay dadaalka ay muujiyeen.
Waxa wax laga xumaado ah, kadib ku dhawaad toban sanno oo niyad wanaag ah oo ay sameeyeen la-hawlgalayaasha Muqdisho iyo kaalmada la taaban karo ee Mareykanka iyo beesha caalamka, dawladda Soomaaliya waxa ka maqan sharciyad iyo halgan ay ugu jirto in ay awooddeeda ku isticmaasho meel ka baxsan Muqdisho. Waxay weli tahay isha xasilloonida gobolkayaga jilicsan.
Horumarka labaad ee ugu weyn waa in Geeska Afrika uu noqday gobol muhiimad istiraatiiji ah leh. Deris adag, xasilloonida iyo isku hallaynta Somaliland ayaa si isa soo taraysa loogu aqoonsanayaa inay tahay hanti lagu horumarinayo danaha dalalka ay wadaagaan qiyamka.
Sannadihii u dambeeyay, xasilloonida Geeska Afrika waxa sidoo kale caqabad ku ahaa iska-horimaadyada gobolka, iyo sidoo kale hawlgallada joogtada ah ee kooxaha argagixisada ah. Xasillooni la’aanta iyo cunto yarida waxaa uga sii daray abaarta, saxaraha, ayaxa iyo saamaynta isbeddelka cimilada.
Isla mar ahaantaana, Marinka Bab el-Mandeb wuxuu u soo ifbaxay sidii isku xirka istaraatiijiyadeed ee muhiimka ah ee waddooyinka ganacsiga badda ee isku xira Badweynta Atlaantiga iyo Badda Mediterranean-ka iyo Badweynta Hindiya. Qayb muhiim ah oo ka mid ah saliidda adduunka ayaa soo mara Bab el-Mandeb, iyo sidoo kale ganacsi weyn oo u dhexeeya Yurub iyo Aasiya. Muhiimadda ay leedahay ayaa ka muuqata ballaarinta saldhigyada ciidammada shisheeye iyo dhismaha ciidammada badda ee Badda Cas, iyo sidoo kale xoojinta iskaashiga caalamiga ah ee la-dagaallanka budhcad-badeedda iyo sugidda amniga badda.
Tartanka quwadda weyn ee Afrika ayaa sii socon doona mustaqbalka la filayo. Degaankan, Maraykanku waa inuu caddeeyaa taageerada uu u hayo dawladaha qaata dawladnimada dimoqraadiga ah iyo xasilloonida, iyada oo ay ku jiraan khataro, xasillooni-darro iyo cadaadis dibadda ah.
Horumarka saddexaad ee ugu weyn waa Somaliland oo u soo ifbaxday xuddunta ganacsiga iyo maraakiibta.
Casriyeynta Dekedda Berbera, furitaanka Madaar cusub oo caalami ah iyo dhismayaasha jidadka ganacsi ee isku xidha dalalka deriska ah ee berriga ayaa isku xidha Geeska Afrika iyo marinnada ganacsiga caalamiga ah, kuwaas oo halbowle u ah horumarka dhaqaale ee Bariga Afrika.
Bishii June ee ina dhaaftay ayey xukuumadda Somaliland iyo shirkadda DP World xadhigga ka jareen terminal cusub oo koontiinarrada lagu soo kordhiyey dekedda Berbera, kaas oo soo gebagebeeyey wejigii koowaad ee mashruuca ballaadhinta dekedda. Arrintan ayaa daba socotay bishii Oktoobar iyadoo shirkadda DP World iyo Hay’adda Horumarinta Maaliyadda ee Britain ay ku dhawaaqeen inay si wadajir ah lacag badan ugu maalgelinayaan kaabbayaasha saadka ee Afrika, iyadoo laga bilaabayo casriyeynta dekedda Berbera. Maalgashiyadan oo ay weheliyaan caqabadaha joogtada ah ee ka jira dalalka jaarka ah, ayaa Somaliland ka dhigaya marinka ugu xasilloon uguna kalsoon ee isaga kala goosha inta badan Bariga Afrika iyo marinnada maraakiibta waaweyn ee adduunka.
Isku soo wada duuboo, saddexda arrimood ee kala ah – caqabadaha beesha caalamku ku wajahayso Geeska Afrika, muhiimadda istaraatiijiyadeed ee sii kordheysa, iyo suurtogalnimada ay Berbera u leedahay abuurista mishiin dhaqaale oo cusub oo mandaqadda ah – waxay ka dhigan tahay in Somaliland ay diyaar u tahay inay fure u noqoto amniga caalamka iyo dhaqaalaha.
- Wada-hadallada Somaliland/Somalia:
Wada-hadallada Somaliland/Somalia waxa ay ka bilowdeen shirkii London ee 23-kii February, 2012. Qodobkiisa 6-aad ee shirkii London waxa uu yidhi; “Shirku waxa uu aqoonsaday in loo baahan yahay in beesha caalamku taageerto wada-hadal kasta oo ay Somaliland iyo TFG-da (DFKMG) ama iyada beddelka ayaa laga yaabaa inay ku heshiiyaan inay dhisaan si ay u caddeeyaan xidhiidhkooda mustaqbalka.”
Qodobka ugu muhiimsan halkan waa in la caddeeyo xidhiidhka mustaqbalka ee labada dal. Haddaba, si loo caddeeyo xidhiidhka mustaqbalka ee labada dal, waxa loo baahan yahay in laga wadahadlo oo la xalliyo arrimaha udub-dhexaadka u ah murankaas oo ah maqaamka Somaliland.
Inkastoo sagaal wareeg oo wadahadal ah socday 2012 ilaa 2022, haddana natiijada la filayo inay ka soo baxaan wada-hadallada, xallinta arrimihii udub-dhexaadka u ahaa khilaafka, maqaamka Somaliland, marna ma hirgelin, maadaama aanay jirin guul siyaasadeed. Heshiisyadii xaddidnaa ee laga galay arrimaha farsamada ee ku saabsanaa weligood lama dhaqangelin, iyadoo Soomaaliya ay ka laabatay dhammaan heshiisyadii la galay. Tobankaas sanno Soomaaliya waxa ay muujisay in aan si buuxda loo danayn wadahadal macno leh. Dhab ahaantii Soomaaliya waxay u adeegsatay wada-hadallada si ay u raacdo siyaasado lagu wiiqayo madax-bannaanida Somaliland iyo awooddeeda inay horumariso oo ay ku jiraan hubaynta deeqaha caalamiga ah iyo horumarinta dhaqaalaha.
Marka la eego in aan wax horumar ah laga gaadhin tobankii sanno ee u dambeeyey tan iyo markii ay bilowdeen wada-hadallada u dhexeeya Somaliland iyo Soomaaliya, Somaliland waxay aaminsan tahay in wada-hadalladaasi ku guul-darreysteen ujeeddadii laga lahaa. Sababaha guul-darreysiga ayaa gebi ahaanba la socda dadaalka Soomaaliya ay ugu jirto in lagu wiiqo hannaanka wada-xaajoodka sida ay muujiyeen ficilladeeda waxyeellada leh, si ula kac ah oo aan u tixgelinayn heshiisyadii la galay iyo kuwa aan is-hortaagi karin.
Marka la eego in wada-hadalku aanu ahayn mid u furan Soomaaliya sida ay muujinayaan hab-dhaqankooda, niyad-xumada iyo burburka joogtada ah ee wada-hadallada, Somaliland waxay aaminsan tahay inay Somaliland xaq-darro ku tahay in lagu arko hannaanka wada-hadallada oo ku guul-darraystay hadafkii laga lahaa oo aan rajo ka qabin. Way adag tahay in la qiyaaso in wixii aan la gaadhin 10 sanno lagu gaadhi karo hal ama laba sanno gudahood.
Somaliland waxa ay aaminsan tahay in aannu mustaqbal ku jirin sii socoshada wada hadalada Somaliya, waxaanay diyaar u tahay inay raadiso dhammaan dariiqooyinka ay caalamka kaga heli karaan aqoonsi.
Marka aynu kor ku soo xusnay, Somaliland waxa ay aaminsan tahay in beesha caalamku waajib ku tahay in ay taageerto raadinta aqoonsiga Somaliland.
- Mudnaanta iyo ballanqaadka wada-shaqaynta dhow ee Maraykanka iyo Somaliland:
Dhab ahaantii, cutubkani mar hore ayuu bilaabmay. Laga soo bilaabo nabadgelyada gobolka ilaa dimuqraadiyadda kor-u-qaadidda horumarinta dhaqaalaha, ujeeddooyinka iyo qiyamka uu raadinayo Maraykanku waxay si buuxda u waafaqsan yihiin aragtida Somaliland.
Waxa bilihii u dambeeyey isa soo tarayey xidhiidhka iyo wada-shaqaynta, oo ay ka mid yihiin booqashooyin wax-ku-ool ah oo uu Wasiirka Arrimaha Dibadda Somaliland ku tegay Washinton, iyo booqashadii ay dhowaan Hargeysa ku tageen wefti ka tirsan shaqaalaha ssare ee Koongareeska Maraykanka, taasoo ah mid taariikhi ah oo u horreysay Somaliland.
Aad iyo aad ayaan ugu diirsaday horumarkan. Laakiin wadahadal toos ah iyo iskaashi joogto ah ayaa loo baahan yahay haddii si wax-ku-ool ah loo wajahayo caqabadaha sii kordhaya oo si dhab ah loo horumariyo ujeeddooyinka amniga, dhaqaalaha iyo maamulka ee aan wadaagno ee gobolka.
Qodob muhiim ah oo aasaas u ah iskaashigan ayaa ah samaynta joogitaan diblomaasiyadeed oo Maraykan ah oo joogto ah Hargeysa. Dhowr waddan – oo ay ka mid yihiin Itoobiya, Ingiriiska, Denmark, Kenya, Taiwan, Turkiga iyo Imaaraadka – ayaa xafiisyo diblomaasiyadeed ku leh caasimadayada, Mareykankana waa inuu safkooda ka mid noqdaa. Joogitaankan iyo booqashooyinka joogtada ah ee saraakiisha sare ee Mareykanka, waxaan awood u yeelan doonaa inaan si dhow uga wada shaqeyno dhowr meelood oo muhiim ah.
Aan si kooban u iftiimiyo dhowr meelood oo kartida Somaliland iyo taariikhdeeda la hubo ay u noqon karaan kheyraad qiimo leh oo ay leeyihiin dalalka ay isku fikirka yihiin.
Sida aan horeba u xusay, Somaliland waxay ku guulaysatay inay ka hortagto khataraha ku wajahan dalkayga hooyo iyo budhcad-badeedda dhul-badeedkayaga. Ilaalada Xeebahayagu waxay la shaqeeyaan shuraakada sida UK si ay u dammaanad qaadaan badbaadada iyo amniga ganacsiga badda ee sii mara Badda Cas iyo Gacanka Cadmeed, waxaanan kala shaqaynaa la-hawlgalayaasha shisheeye iyo NGO-yada caalamiga ah si loo yareeyo ka ganacsiga sharci-darrada ah iyo shabakadaha tahriibinta. Waxaan haynaa wax badan oo aan bixinno marka la eego guulaha amniga ku saleysan ee bulshada, iyo iskaashiga dhow ee Mareykanka ee dadaalkan ayaa horumarin doona danaha la wadaago iyo xoojinta joogitaankiisa looga baahan yahay gobolka.
Sidoo kale, kaabbayaasha dhaqaalaha ee dhowaanahan la casriyeeyay, gaar ahaan Dekedda Berbera, waxa ay si fiican ugu taagan tahay kaalmaynta hawlaha nabadgelyada, saadka iyo gargaarka bani’aadantinimo, iyo sidoo kale balaadhinta fursadaha ganacsi ee gobolka oo dhan. Waxaan ka mahad-celinaynaa danaha dawladda Maraykanku ka leedahay Berbera, waxaanan rajaynaynaa in wada-xaajoodyadu ay sii socon doonaan si loo sahamiyo ka faa’iidaysiga iyo horumarinta waxa u noqon kara marin muhiim u ah ganacsiga, maalgashiga iyo iskaashiga amniga.
Arrimaha dawladnimada, dawladda dimoqraadiga ah ee Somaliland waa tan keliya ee nooceeda ah ee ka jirta gobolka. Waxa ay tilmaan u noqotaa deriskeenna iyo kuwa kale ee muwaaddiniintoodu ay raadiyaan fursadaha ay kaga qayb-galaan geeddi-socodka dimuqraadiyadda. 30-kii snano ee la soo dhaafay, waxaan dhisnay hab-dhaqankeenna dimoqraadiga ah iyo hay’adaha dowliga ah, waxaanuna xaqiijinnay in ka badan saddex xil wareejin oo nabadeed.
Waxaan la soconnaa in ay weli jiraan arrimo gaar ah oo loo baahan yahay in wax laga qabto si loo xaqiijiyo in hannaanka doorasho ee Somaliland uu noqdo mid aad u qumman. Waxaan ka shaqeyneynaa habab iyo habab, sharcigeena, si kor loogu qaado doorka haweenka ee geedi socodkeena siyaasadeed iyo kordhinta kaqeybgalkooda, musharraxiin ahaan, doorashooyinka mustaqbalka.
Somaliland waxay haysataa wax badan oo ay ugu deeqdo kuwa kale ee doonaya inay dhistaan hannaankooda dimoqraadiyaynta. Laga soo bilaabo cusboonaysiinta nidaamka diiwaangelinta codbixiyayaasha si loo xaqiijiyo hufnaanta hay’adaha doorashooyinka qaranka, laga soo bilaabo maamulidda goobaha codbixinta iyo fududaynta shaqada kormeerayaasha doorashada ee madaxabannaan, waxaan leenahay 20 sanno oo khibrad wax-ku-ool ah oo aan wadaagno. Waxaan soo dhoweyneynaa iskaashi ballaaran oo lala yeesho dawladda Mareykanka iyo ururrada bulshada rayidka ah si loo horumariyo xeerarka dimoqraadiyadda ee gobolkeenna iyo meelo kale – iyo inaan sii wanaajino hay’adahayaga gaarka ah.
- Gabagabo:
Gobolka ay dhibaatadu ka jirto oo dib-u-dhac weyn ku yimi dawladnimada dimoqraadiga ah, welina ay ka taagan tahay khataro khatar ah oo kaga imanaya argagixisada iyo kooxaha kale ee xagjirka ah, guulaha Somaliland gaadhay maaha wax yar oo la gaadhay. Saaxiibbadayada Maraykanka jooga way fahmayaan tan, waxaanan uga mahadcelinaynaa ka qaybgalka joogtada ah iyo taageeradooda.
Haddana tani waa bilow uun. Waan awoodnaa waana inaan si dhow u wada shaqeynaa haddii aan rajeyneyno inaan la tartanno – oo aan ka gudubno – kuwa raadinaya xasillooni-darro iyo ku-tiirsanaan dheeraad ah oo ka jirta gobolkayaga.
Waxaa jira tallaabooyin badan oo la taaban karo oo muhiim ah oo aan qaadi karno. Mid walbana, Somaliland waxay u tusi doontaa saaxiibbadayada iyo caalamkaba in hadafkeenna ugu dambeeya ee aqoonsiga caalamiga ah la ina siiyo.
Sida ay ula siman yihiin ummadaha kale, Somaliland waxay awood u yeelan doontaa inay si wax-ku-ool ah uga qaybqaadato mustaqbal waara oo barwaaqo ah Geeska Afrika, anagoo ka duulayna waayo-aragnimadayada aynu u leenahay in aynu abuurno mabda’a xasilloonida gobolka ay muddada dheer dhibaatadu ka jirtay.
Jidka ina horyaal waxa uu noqon karaa mid dheer, laakiin waxaan kalsooni badan ku qabaa in Somaliland ay awood u yeelan doonto in ay ku xisaabtanto taageerada Maraykanka marka aynu wadno ujeeddooyinka la wadaago iyo safarka aynu ku aadeyno halkaynu ku soconno muddada dheer: Somaliland oo xor ah, madaxbannaani ah, oo dimuqraadi ah. Mahadsanid.
Isha ku hay Shabakada caalamiga ah ee WWW.Hayaannews.net oo kala soco wararkii ugu danbeeyey adduunyada.
#Hayaannews, Office
Mustafe-Janaale
Hargeysa, Somaliland
EMAIL: Hayaannewsonline@gmail.com
